بیاناتی فرهنگ اسلامی

*🌹✍🏻تفسیر سوره مائده قسمت(1⃣) از آیه شریفه(1تا2)*💐✅
*📌سوره مائده  مدنی است،ودارای120آیه میباشد*

*🌱✍🏻أَعُوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ*

*✒از شيطان رانده شده به الله پناه میبرم.🏳🌷*

*🌿✍‌ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ*
*↩🖊به نام الله بسیار بخشنده و بسیار  مهربان ↪✅*

*🔄🔍آغاز سخن درس اول، وجه‌ تسميه‌: اين‌ سوره‌ را به‌سبب‌ آن‌ كه‌ دربرگيرنده‌ داستان‌ مائده‌ است‌، سوره‌ «مائده» ناميدند. به‌نام‌ سوره‌ «عقود» و سوره‌ «منقذه» نيز ناميده‌ مي‌شود.*

*🌴↩سوره‌ مائده‌ دربرگيرنده‌ احكام‌ تشريعي‌ و سه‌ داستان‌ است‌. از عائشه‌رضي‌الله عنها روايت‌ شده‌است‌ كه‌ فرمود: «مائده‌ آخرين‌ سوره‌اي‌ است‌ كه‌ نازل‌شد پس‌ آنچه‌ كه‌ در آن‌ از حلال‌ مي‌يابيد؛ حلال‌ بشماريد و آنچه‌ كه‌ در آن‌ ازحرام‌ مي‌يابيد؛ حرام‌ بشناسيد». بعضي‌ گفته‌اند: مراد عائشه‌ رضي‌الله عنها از سخن‌فوق‌ اين‌ است‌ كه‌: هيچ‌ آيه‌ منسوخه‌اي‌ در اين‌ سوره‌ وجود ندارد. اما ابن‌عباس رضی الله عنهما برآن‌ است‌ كه‌ دو آيه‌ در آن‌ منسوخ‌ مي‌باشد ـ كه‌ در جاي‌ خود بيان‌خواهيم‌ كرد.*

*🌺✒صاحب‌ تفسير «في‌ظلال‌القرآن» مي‌گويد: «در اين‌ سوره‌ با موضوعات ‌مختلفي‌ روبرو مي‌شويم‌ اما آنچه‌ كه‌ همه‌ آنها را به ‌هم‌ مربوط مي‌سازد، هدف ‌يگانه‌اي ‌است‌ كه‌ قرآن‌ كريم‌ براي‌ به‌ ثمر رساندن‌ آن‌ آمده‌ است‌، اين‌ هدف ‌عبارت‌ است‌ از: به‌ وجودآوردن‌ امت‌، برپاساختن‌ دولت‌ و شيرازه‌ ساختن‌ جامعه‌اي‌ ويژه‌، بر اساس‌ عقيده‌، جهانبيني‌ و ساختاري‌ مخصوص‌ كه‌ در آن‌يگانگي‌ خداي‌ عزوجل‌ درالوهيت‌، ربوبيت‌ و حاكميت‌، اصل‌ و اساس‌ امور است‌، خداوندي‌ كه‌ انسان‌ مؤمن‌، راه‌ و رسم‌ زندگي‌، نظامنامه‌ها، معيارها و ملاكهاي‌ ارزشي‌ خود را فقط از او مي‌گيرد...».🔁🔎*

2⃣
https://chat.whatsapp.com/KlKaObN3vfA1W4GlDHQKUO
1⃣
https://chat.whatsapp.com/BlzTErExuBB9pUfnbYJf7N

*https://t.me/gmohammaade*

🌼📌بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ🌼⬇

🌷↙يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَكُم بَهِيمَةُ الأَنْعَامِ إِلاَّ مَا يُتْلَى عَلَيْكُمْ غَيْرَ مُحِلِّي الصَّيْدِ وَأَنتُمْ حُرُمٌ إِنَّ اللّهَ يَحْكُمُ مَا يُرِيدُ ‏(1)

🌹✒«اي‌ مؤمنان» نقل‌ است‌ كه‌ شخصي‌ نزد عبدالله بن‌مسعود رضی الله عنه آمد و به‌ او گفت‌: به‌ من‌ اندرزي‌ ده‌! ابن‌مسعود رضی الله عنه فرمود: «چون‌ شنيدي‌ كه‌ خداوند متعال ‌مي‌فرمايد: (يا ايهاالذين‌ آمنوا: اي‌ مؤمنان‌!) پس‌ خوب‌ گوش‌ فراده‌ زيرا يا خيري ‌است‌ كه‌ حق‌ تعالي‌ به‌ آن‌ امر مي‌كند، يا شري‌ است‌ كه‌ از آن‌ نهي‌ مي‌نمايد». آري‌! اي‌ مؤمنان‌! «به‌ عقود وفا كنيد» مراد از عقود: عهدها و پيمانهايي ‌است‌ كه‌خداوند جلّ جلاله در مورد اجراي‌ احكام‌ و قوانين‌ خويش‌ از بندگانش‌ گرفته‌ و آن‌ پيمانها را بر ذمه‌شان‌ لازم‌ گردانيده‌ و ايشان‌ نيز آنها را به‌ گردن‌ گرفته‌اند و با اين‌سخن‌ خود: (سمعنا واطعنا: شنيديم‌ و اطاعت‌ كرديم‌)، يا مانند آن‌ از تعبيرات‌، به‌آن‌ متعهد شده‌اند چنان‌كه‌ اين‌ عقدها شامل‌ پيمانها و معاهداتي‌ كه‌ مؤمنان‌ در ميان ‌همديگر استوار مي‌كنند نيز مي‌شود، از جمله‌، قراردادها، معاهدات‌ و معاملاتي‌كه‌ از دوران‌ جاهليت‌ در ميان‌ مردم‌ باقي‌ مانده‌ بود. پس‌ معناي‌ اجمالي‌ آيه‌ كريمه‌اين‌ است‌: به‌ عهدها و قراردادهايي‌ كه‌ با خدا و خلقش‌ بسته‌ايد وفا كنيد. درحديث‌ شريف‌ آمده‌است‌: «هر حلف‌ و پيماني‌ كه‌ در جاهليت‌ بود، اسلام‌ جز محكمي‌ بيشتر چيز ديگري‌ بر آن‌ نيفزود اما در اسلام‌ حلفي‌ نيست». گفتني‌ است‌كه‌ وفاكردن‌ به‌ پيمانهاي‌ بجا مانده‌ از دوران‌ جاهليت‌، به‌ آن‌ معاهدات‌ و پيمانهايي‌محدود مي‌شود كه‌ در حوزه‌ تعاون‌ و همياري‌ بر امور خير قرارداشته‌ باشد، نه‌ پيمانها و قراردادهاي‌ مبتني‌ بر گناه‌ و تجاوز.

🌷📌«بر شما چارپايان‌ از قسم‌ انعام‌ حلال‌ گرديده» انعام‌: اسمي‌ است‌ كه‌ بر شتر و گاو و گوسفند اطلاق‌ مي‌شود «جز آنچه‌ حكمش‌ بر شما خوانده‌ خواهد شد» و آن‌عبارت‌ از محرماتي‌ است‌ كه‌ خداي‌ سبحان‌ در آيه‌ (3) از همين‌ سوره‌ بيان‌ كرده‌است‌ «در حالي‌ كه‌ نبايد شكار را در حال‌ احرام‌، حلال‌ بشماريد» اين‌ جمله‌ استثنا از (بهيمه‌ الانعام‌) است‌، يعني‌: برشما چارپايان‌ مذكور حلال‌ گرديده‌، جز حيواني‌ كه‌ در حال‌ احرام‌ شكار مي‌كنيد زيرا شكار خشكي‌ و خوردن‌ از گوشت‌ آن‌ براي ‌شخص‌ محرم‌ (در حال‌ احرام‌) حرام‌ است‌، همچنين‌ شكار حرم‌ مكه‌ بر محرم‌ وغيرآن‌ حرام‌ مي‌باشد. مراد از (حرم‌): كسي‌ است‌ كه‌ به‌ حج‌، يا عمره‌، يا به‌ هر دو احرام‌ بسته‌ باشد. «خداوند هر حكمي‌ كه‌ بخواهد مقرر مي‌دارد» از احكامي‌ كه ‌مخالف‌ با عادات‌ و رسوم‌ اعراب‌ است‌ زيرا فقط اوست‌ كه‌ حق‌ حلال‌ ساختن‌ وحرام‌ ساختن‌ و قانون‌گذاري‌ را دارد، چراكه‌ او پروردگار شماست‌ بنابراين‌، به ‌مصالح‌ بندگان‌ خويش‌ داناتر است‌.

🌻✏يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُحِلُّواْ شَعَآئِرَ اللّهِ وَلاَ الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلاَ الْهَدْيَ وَلاَ الْقَلآئِدَ وَلا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِّن رَّبِّهِمْ وَرِضْوَاناً وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُواْ وَلاَ يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَن صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَن تَعْتَدُواْ وَتَعَاوَنُواْ عَلَى الْبرِّ وَالتَّقْوَى وَلاَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ‏(2)

🌷↙«اي‌ مؤمنان‌! شعائر الله را هتك‌ حرمت‌ نكنيد» با اخلال‌ وارد كردن‌ به‌ چيزي‌ از مناسك‌ حج‌، يا با ايجاد مانع‌ ميان‌ اين‌ شعائر و ميان‌ كساني‌ كه‌ مي‌خواهند به ‌بزرگداشت‌ آنها پرداخته‌ و عبادت‌ خداي‌ عزوجل‌ را در آنها به‌جاي‌ آورند. شعائر: جمع‌ شعيره‌؛ عبارت‌ از هر چيزي‌ است‌ كه‌ به ‌مثابه‌ شعار و نشانه‌ قرار داده‌شده‌ باشد اما مراد از آن‌ در اينجا، پاسداشت‌ و رعايت‌ حرمت‌ اماكن‌ اعمال‌ حج‌؛ اعم‌ از صفا و مروه‌ و غير آن‌ است‌. يا مراد از شعائر در اينجا: فرايض‌ و مقدسات ‌الهي‌ است‌ «و هتك‌ حرمت‌ نكنيد ماه‌ حرام‌ را» يعني‌: حرمت‌ ماههاي‌ چهارگانه‌ حرام‌ را كه‌ عبارت‌اند از: ذي‌القعده‌، ذي‌الحجه‌، محرم‌ و رجب‌، با جنگيدن‌ در آنها و بازداشتن‌ حاجيان‌ و عمره‌گزاران‌ از بيت‌الله الحرام‌، در هم‌ نشكنيد و حلال ‌نشماريد.

🌹✒اجماع‌ علما بر آن‌ است‌ كه‌ خداي‌ عزوجل‌ جنگيدن‌ با مشركان‌ و كافران‌ را در ماه‌هاي‌ حرام‌ و غير آن‌ از ماه‌هاي‌ سال‌، حلال‌ گردانيده‌ است‌ بنابراين‌، حكم‌ اين ‌بخش‌ از آيه‌ منسوخ‌ است‌. اما به‌ قولي‌ ديگر معني‌ آيه‌ اين‌ است‌: در ماه‌هاي‌ حج‌ اعمالي‌ را انجام‌ ندهيد كه‌ سبب‌ بازداشتن‌ مردم‌ از انجام‌ حج‌ گردد. بنابراين‌ تفسير، نسخي‌ در كار نيست‌. «و نه» هتك‌ حرمت‌ كنيد «هدي‌ را» هدي‌: جمع‌ هديه‌، به‌معني‌ قرباني‌اي‌ است‌ كه‌ به‌ بيت‌الله الحرام‌ اهدا مي‌شود؛ اعم‌ از شتر، يا گاو، ياگوسفند. پس‌ حق‌ تعالي‌ مؤمنان‌ را نهي‌ مي‌كند از اين‌ كه‌ حرمت‌ حيوانات‌ اهدايي ‌را رعايت‌ نكنند، به‌ اين‌ كه‌ مثلا آن‌ را از صاحبش‌ بگيرند، يا ميان‌ هديه‌ و ميان ‌رسيدن‌ آن‌ به‌ بيت‌الحرام‌ مانع‌ ايجاد كنند «و نه» هتك‌ حرمت‌ كنيد «آنچه‌ را كه‌ در گردن‌ آن‌ قلاده‌ مي‌اندازند» و آن‌ عبارت‌ از چهارپاياني‌ است‌ كه‌ در هنگام‌ اهداي ‌آنها به‌ بيت‌الحرام‌، بر آنها گردن‌بند مي‌نهند و هتك‌ حرمت‌ آنها، گرفتن‌ آنها به‌غصب‌ است‌. عطف‌ (قرباني‌هاي‌ قلاده‌دار) بر (هدي‌)، از باب‌ عطف‌ خاص‌ به‌عام‌ و به ‌منظور سفارش‌ بيشتر مؤمنان‌ به‌ رعايت‌ حرمت‌ قرباني‌ است‌. خاطر نشان‌ مي‌شود كه‌ نهادن‌ گردن‌بند (قلاده‌) بر گردن‌ حيوانات‌ قرباني‌، سنت‌ ابراهيمي‌ است ‌كه‌ اسلام‌ نيز آن‌ را ابقا كرد. ابن‌كثير در معني‌ آيه‌ كريمه‌ مي‌گويد: «افگندن‌ قلاده‌ برگردن‌ حيوانات‌ هديه‌ را ترك‌ نكنيد تا بدين‌وسيله‌، حيوانات‌ هديه‌ از چهارپايان‌ ديگر متمايز گردند و اين‌ امر شناخته‌ شود كه‌ آنها به‌ كعبه‌ اهدا گرديده‌اند تا اگر كسي‌ قصد تعرض‌ به‌ آنها را دارد، از اين‌ كار دست‌ بردارد». «و نه» هتك‌حرمت‌ كنيد «قصدكنندگان‌ بيت‌الحرام‌ را كه‌ فضل‌ و خشنودي‌ پروردگار خويش‌ را مي‌طلبند» يعني‌: حرمت‌ زائران‌ و راهيان‌ بيت‌الحرام‌ را نيز نگه‌ داريد، به‌ اين‌ معني‌ كه‌ ايشان‌ را از رفتن‌ به‌ بيت‌الحرام‌ به‌ منظور اداي‌ حج‌، يا عمره‌، يا سكونت‌ درحريم‌ آن‌، يا تجارت‌ در آن‌ منع‌ نكنيد، همانان‌ كه‌ در گشايش‌ معاش‌ و بدست‌آوردن‌ منافع‌ تجارت‌، جوياي‌ فضل‌ پروردگار خويش‌ و با انجام‌ دادن‌ مناسك‌ حج‌، جوياي‌ خشنودي‌ و رضاي‌ وي‌ هستند. پس‌ مراد از فضل‌ در اينجا: تجارت‌، يا ثواب‌ است‌.

🌼📌بنا به‌ روايتي‌، سبب‌ نزول‌ آيه ‌كريمه‌ اين‌ بود كه‌: مشركان‌ بنا بر آيين‌ خود، به‌ حج ‌و عمره‌ مي‌آمدند و قرباني‌ اهدا مي‌كردند، در اين‌ ميان‌ مسلمانان‌ خواستند تا برآنها حمله‌ برند، همان‌ بود كه‌ آيه‌:  (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُحِلُّواْ شَعَآئِرَ اللّهِ...) نازل‌ شد و تجاوز به‌ آنان‌ را حرام‌ گردانيد. اما بعد از آن‌ حق‌ تعالي‌ با اين‌ فرموده‌اش‌: (فَلاَ يَقْرَبُواْ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَذَا...) : (مشركان‌ بعد از اين‌ سال‌، ديگر نبايد به‌مسجدالحرام‌ نزديك‌ شوند) «توبه/28»، اين‌ حكم‌ را منسوخ‌ كرد. ابن‌جرير نقل‌كرده‌ است‌: اجماع‌ بر آن‌ است‌ كه‌ قتل‌ مشرك‌ ـ چنانچه‌ به‌ وي‌ امان‌ داده‌ نشده‌ بود ـ جواز دارد، هر چند قصد بيت‌الحرام‌ يا بيت‌المقدس‌ را هم‌ كرده‌ باشد. علمامي‌گويند: حتي‌ اگر مشرك‌، برگردن‌ يا بازوهاي‌ خويش‌ تماما پوست‌ درختان‌ حرم‌ را هم‌ آويخته‌ باشد، كشته‌ مي‌شود، در صورتي‌كه‌ پيمان‌ يا اماني‌ از سوي‌مسلمانان‌ نداشته‌ باشد. ولي‌ جمعي‌ بر آنند كه‌ آيه‌ كريمه‌ منسوخ‌ نيست‌ بلكه‌ از محكمات‌ است‌ و حكم‌ آن‌ مربوط به‌ حجاج‌ و زوار مسلمان‌ مي‌باشد. «و چون‌ از احرام‌ خود بيرون‌ آمديد پس» مي‌توانيد «شكار كنيد» در بيرون‌ از سرزمين‌ حرم‌.

🌺↩از زيدبن‌ اسلم‌ رضی الله عنه در بيان‌ سبب‌ نزول‌ روايت‌ شده‌ است‌ كه‌ گفت‌: رسول‌ خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم  با يارانشان‌ در حديبيه‌ بودند كه‌ مشركان‌ ايشان‌ را از ورود به‌ حرم‌ بازداشتند و اين‌ برمسلمانان‌ بسيار سخت‌ و ناگوار بود، در اين‌ ميان‌، گروهي‌ از مشركان‌ اهالي‌ مشرق‌ كه‌ قصد انجام‌ عمره‌ را داشتند، از راه‌ رسيدند. اصحاب‌ رسول‌ خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم  موقع‌ را مغتنم‌ شمرده‌ گفتند: اينك‌ نوبت‌ ماست‌، ما نيز اينان‌ را از ورود به‌ حرم‌ بازمي‌داريم‌ چنان‌كه‌ يارانشان‌ ما را از آن‌ بازداشتند! پس‌ خداي‌ عزوجل‌ نازل‌ فرمود: «و البته‌ كينه‌توزي‌ سخت‌ گروهي‌ كه‌ شما را از مسجدالحرام‌ بازداشتند، نبايد شما را به‌ تعدي‌ وادارد» يعني‌: بغض‌ و دشمني‌ شما با آنان‌ ـ به‌سبب‌ آن‌ كه‌ شما را از مسجدالحرام‌ بازداشتند ـ نبايد شما را به‌ تجاوز برآنان‌ وا دارد. برخي‌ از سلف ‌گفته‌اند: نيكوترين‌ شيوه‌ برخورد با كسي‌ كه‌ خداي‌ عزوجل‌ را در مورد تو نافرماني‌كرده‌، اين‌ است‌ كه‌: تو حق‌ تعالي‌ را در مورد وي‌ فرمان‌ بري‌. پس‌ فقط تعامل‌ به ‌اين‌ شيوه‌ است‌ كه‌ تحسين‌ برانگيز مي‌باشد.

🌼✏«و در بر و پرهيزگاري‌ با يك‌ديگر همكاري‌ كنيد» يعني‌: بايد برخي‌ از شما در نيكوكاري‌ و پرهيزگاري‌، با برخي‌ديگر همكار و مددكار باشيد. بر: كلمه‌ فراگيري ‌است‌ كه‌ «آيه‌ بر» در سوره‌ «بقره» آن‌ را تفسير كرده‌ است‌. همچنان‌ اين‌حديث‌ شريف‌: «البر ما اطمأنت‌ اليه‌ النفس‌...: بر چيزي‌ است‌ كه‌ روان‌ انسان‌ به‌ آن‌آرام‌ گيرد...». از سياق‌ آيه‌ دانسته‌ مي‌شود كه‌ مراد از (بر) در اينجا، عفو وگذشت‌ و پرهيز از انتقام‌گيري‌ است‌. همچنين‌ در حديث‌ شريف‌ آمده‌ است‌: «الدال ‌علي‌ الخير كفاعله‌: كسي‌ كه‌ بر كار خير راهنمايي‌ مي‌كند، همچون‌ انجام‌دهنده‌ آن‌كار خير است». «و با يك‌ديگر بر اثم‌ و عدوان‌ همكاري‌ نكنيد» اثم‌: نافرماني‌خداوند جلّ جلاله، و عدوان‌: تعدي‌ بر مردم‌ به‌ ستم‌ و نارواست‌. گفتني‌ است‌ كه‌ اين‌ نهي‌الهي‌ شامل‌ هزاران‌ شكل‌ از اشكال عمل‌ بشري‌ مي‌گردد زيرا روابط اجتماعي‌ غالبا از دوحال‌ خارج‌ نيست‌؛ يا تعاون‌ بر نيكوكاري‌ و بر و تقوي‌ است‌، يا تعاون‌ بر گناه ‌و تجاوز «و از خدا پروا داريد كه‌ خدا» بر نافرمانان‌ بي‌تقوي‌ و معاونان‌ بر گناه‌ وتجاوز «سخت ‌كيفر است».

🌼✏صاحب‌ تفسير «معارف‌ القرآن» مي‌گويد: «در اين‌ جمله‌ اخير از اين‌ آيه‌، قرآن‌كريم‌ در باره‌ يك‌ مسئله‌ اصولي‌ و اساسي‌ كه‌ روح‌ كل‌ نظام‌ عالم‌ بوده‌ و صلاح‌ و فلاح‌ و زندگي‌ و بقاي‌ انسان‌ به‌ آن‌ بستگي‌ دارد كه‌ همان‌ مسأله‌ تعاون‌ و همياري‌ با يكديگر است‌، قضاوت‌ حكيمانه‌اي‌ فرموده ‌است‌ زيرا هر انسان‌ هوشيارو دانايي‌ به‌ اين‌ مسأله‌ واقف‌ است‌ كه‌ انتظام‌ كامل‌ جهان‌ بر تعاون‌ و همكاري‌ استوارگرديده‌ و هيچ‌ فرد دانشمند، يا ثروتمند و يا قدرتمندي‌ به‌ تنهايي‌ قادر به‌ تهيه‌ لوازم‌زندگي‌ خويش‌ نمي‌باشد مثلا انسان‌ قادر نيست‌ جهت‌ تهيه‌ نان‌ خود از كشت‌ گندم ‌گرفته‌ تا بهره‌گيري‌ از آن‌ و يا جهت‌ آماده‌ كردن‌ لباس‌ از كشت‌ پنبه‌ تا درست‌ شدن ‌پارچه‌هاي‌ مورد نظر تمام‌ مراحل‌ را به‌ تنهايي‌ طي‌ نمايد.
*(سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ، سُبْحَانَ اللَّهِ الْعَظِيمِ».بخارى:7563)*
::::::::::::::::::::::::::::
*✍ان شاءالله ادامه دارد......👉🏻*
*📚تفسير انوار قرآن سوره مائده  از آیه شریفه (1تا2)توشته:عبدالرووف مخلص📚*

*(تنظیم و نشر مسافر)*

*📱اشتراک؛+639380261426📲*

*گروه وکانال.بیاناتی فرهنگ اسلامی*

*https://t.me/gmohammaade*

*کتابخانه؛*
*http://t.me/Kittab_khanhe_islamic*

*فیسبوک*

*www.facebook.com/groups/870295356372685/*

*صفحه*

*www.facebook.com/muosafer*

*وبسایت؛*

*http://gmohammade.blogfa.com*

💐✅💐✅💐✅💐✅💐